Engelli mülteciler için sorular ve cevaplar

Hayır, engellilik Almanya'ya iltica etmek için tek başına bir neden değildir. Ancak bazı istisnalar mevcuttur. Bir yandan, insanlar engelleri nedeniyle zulüm gördükleri için kendi ülkelerinden kaçmak zorunda kalırlarsa. Diğer yandan, kendi ülkelerinde gerekli tıbbi bakım sağlanmıyorsa. Bu konuyla ilgili daha fazla bilgiyi Handbook Germany'de bulabilirsiniz.

Ancak engelli mülteciler, engelleri nedeniyle Almanya'da özel korumaya sahiptir. Onlara uygun bakım sağlanmalıdır ve bununla ilgili yasal hakları da vardır. Bu, Avrupa Parlamentosu'nun AB kabul yönetmeliğinde (EU-Aufnahmerichtlinie) belirtilmiştir. Bu yönetmelik, uluslararası koruma talep eden kişilerin haklarını belirlemektedir. Engelli mülteciler, engelleri nedeniyle sığınma hakkına sahip değildir. Ancak, kaçmaya zorlandıkları takdirde, engelleri nedeniyle özel koruma yardımlarından faydalanabilirler. Kimlerin iltica hakkı iltica hakkı olduğunu Federal Göç ve Mülteciler Dairesi (BAMF) (Bundesamt für Migration und Flüchtlinge (BAMF)) Almanca, İngilizce, Fransızca ve Arapça dillerinde açıklıyor. Sığınma hakkı, mülteciler için tek koruma biçimi değildir. Toplam dört farklı koruma şekli mevcuttur: Sığınma hakkı, mülteci koruması, ikincil koruma ve sınır dışı edilme yasağı.

Engelli mültecilere yönelik özel koruma sadece kabul görmüş mülteciler (anerkannte Geflüchtete) için değil, aynı zamanda sığınmacılar (Asylbewerber) için de geçerlidir. Yani bu koruma, sadece sığınma başvurusu kabul edildikten sonra geçerli değildir. Aksine, koruma, sığınma başvurusu yapılmış ve halen işlemde olsa da geçerlidir.

Ancak uygulamada, engelli mültecilere yönelik bakım, bu yasal duruma rağmen çoğunlukla yetersizdir ve yasal olarak güvence altına alınan koruma haklarına karşılık gelmemektedir. Bunun nedenlerinden biri, engelli mültecilerin farklı yasalara sahip iki sistem arasında sıkışıp kalmalarıdır: Engelliler için olan sistem ve mülteciler için olan sistem. Caritas bu sorunu web sayfasında ayrıntılı bir şekilde açıklamaktadır. Şüphe durumunda her zaman danışma merkezlerine başvurulması ve gerekirse danışma merkezlerinin desteğiyle koruma haklarının talep edilmesi önerilir. Danışma merkezlerinin iletişim bilgilerini “Ücretsiz danışmanlık hizmetleri” bölümünde bulabilirsiniz.

Evet, Almanya'da farklı oturma izinleri vardır. Tüm yabancılar Almanya'ya giriş yaptıklarında ve Almanya'da kaldıklarında bir oturma iznine ihtiyaç duyarlar. Avrupa Birliği dışındaki ülkelerden gelen mülteciler üçüncü ülke vatandaşları olarak tanımlanır. Üçüncü ülke vatandaşları olarak, Avrupa Birliği (AB) (Europäische Union (EU)) veya Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) (Europäischer Wirtschaftsraum (EWR)) üyesi olmayan ülkelerden gelen insanlar sayılır. Bunlar serbest dolaşım hakkına sahip değildir. Yani, üçüncü ülke vatandaşlarının Avrupa Birliği (Europäischen Union) vatandaşları gibi çeşitli AB ülkeleri içinde serbestçe hareket etmelerine izin verilmez. Ancak kendilerine çeşitli oturum belgeleri verilebilir. Bunlar arasında yerleşme izni (Niederlassungserlaubnis), oturma izni (Aufenthaltserlaubnis), geçici oturum (Fiktionsbescheinigung), varış belgesi (Ankunftsnachweis), oturma müsaadesi (Aufenthaltsgestattung) ve müsamaha (Duldung) mevcuttur. Farklı oturum belgeleri, çeşitli haklar ile bağlantılıdır.

Çeşitli oturum belgelerine yönelik yasal durum karmaşıktır. Danışmanlığa ihtiyacınız varsa, bir danışma merkezine başvurabilirsiniz. www.asyl.net web sayfasında çeşitli danışmanlık teklifleri bulabilirsiniz. Arama, ayrıca danışmanlık konularına göre de filtrelenebilir: İltica süreci, oturum hukuku konuları, sosyal hukuk konuları, eğitime ve işe erişim, aile birleşimi, geri dönüş ve müteakip göç, psikososyal destek, tıbbi bakım ve genel göç hukuku. Bu web sayfası Almanca ve İngilizce dillerinde mevcuttur.

Sığınmacılar (Asylsuchende), güven içinde yaşayabilmek için mülteci olarak tanınmak üzere Almanya'ya gelen tüm insanlardır. Federal Göç ve Mülteciler Dairesi'ne (BAMF) (Bundesamt für Migration und Flüchtlinge (BAMF)) iltica başvurusunda bulunulduğu andan itibaren bu kişiler sığınmacı (Asylbewerber) olarak kabul edilir. Resmi iltica süreci başvuru ile başlar. Kabul görmüş bir mülteci (anerkannter Geflüchteter), iltica sürecinden geçmiş ve iltica başvurusu onaylanmış bir kişidir. Bu kişi Cenevre Mülteci Sözleşmesi (GRC) (Genfer Flüchtlingskonvention (GFK)) kapsamında kabul görmüş bir mülteci (anerkannter Geflüchteter) statüsüne sahiptir. Sığınmacı (Asylbewerber) olarak nasıl kayıt yaptırılacağı Handbook Germany'de açıklanmıştır.

Mülteciler belirli koşullar altında Almanya'da bir oturma izni (Aufenthaltserlaubnis) alabilirler. Bunun için sadece belirli nedenler kabul edilir. İkamet Yasasında (AufenthG) (Aufenthaltsgesetz (AufenthG)) hangi nedenlerin geçerli olduğu belirtilir. Bunlar uluslararası hukuk, insani veya siyasi nedenlerdir. Bu nedenler arasında, her şeyden önce, örneğin siyasi inanç veya cinsel yönelim nedeniyle menşe ülkede siyasi zulüm sayılır. Mülteci, kendi ülkesinde insan hakları ihlalleri tehdidi altındaysa, sığınma hakkına sahiptir. Yani, güvenli bir ülkede yaşama ve kendi ülkelerine sınır dışı edilmeme hakkına sahip olmaktır. Oturuma ailevi nedenlerden dolayı da izin verilebilir ve buna münferit durumda karar verilir.

İltica başvuruları hakkında Federal Göçmen ve Mülteci Dairesi (BAMF) (Bundesamt für Migration und Flüchtlinge (BAMF)) karar verir. Bir iltica başvurusu reddedilirse, ülkeyi terk etme zorunluluğu vardır. Ancak, bu ülkeyi terk etme yükümlülüğü, müsamaha (Duldung) nedeni olarak adlandırılan bir durum varsa askıya alınabilir. Örneğin hastalık bir müsamaha (Duldung) nedenidir. Bir iltica başvurusu reddedilirse, başvuru sahipleri öncelikle bir danışma merkezi ile irtibata geçmelidirler.. Yani iltica başvurusunun reddedilmesi, Almanya'da kalma ihtimalinin ortadan kalktığı anlamına gelmez. Handbook Germany, iltica sürecindeki çeşitli adımları ve reddedilen bir başvuruda ülkeden ayrılma veya sınır dışı edilme alternatiflerini açıklar. Pro Asyl organizasyonu  münferit durum danışmanlığı sunar ve farklı federal eyaletlere göre mülteciler için  danışmanlık merkezleri listeler.

Mültecilerin hakları ve korunması çeşitli belgelerde yer almaktadır. Bunlara İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi (Allgemeine Erklärung der Menschenrechte), Cenevre Mülteci Sözleşmesi (Genfer Flüchtlingskonvention) ve Alman Anayasası (deutsches Grundgesetz) da dahildir. Engelli mülteciler, özellikle savunmasız kişiler grubuna dahil oldukları için özel koruma haklarına sahiptir. Bu husus AB kabul yönetmeliğinde (EU-Aufnahmerichtlinie) mevcuttur.

Sığınma başvurusunda bulunan ve Almanya'da kalan kişiler için Sığınmacılara Yardım Yasası (Asylbewerberleistungsgesetz), geçerlidir. Yardım alma hakkına sahip olmak, bu insanların Sığınmacılara Yardım Yasası (Asylbewerberleistungsgesetz) uyarınca para yardımı veya ayni yardım alma hakkına sahip oldukları anlamına gelir. Örneğin, temel yardımlardan (Grundleistungen) yararlanma hakkı mevcuttur. Bunlara gıda, barınma, ısınma, giyim, sağlık bakımı ve kullanım ve tüketim malları dahildir. Sağlık hizmetleri, banyoda kullandığınız diş macunu, şampuan ve duş jeli gibi hijyen ürünlerini içerir. Kullanım ve tüketim malları, çatal bıçak takımı, tabak takımı ve temizlik ürünleri gibi evde ihtiyaç duyduğunuz şeylerdir.

Sığınmacılara Yardım Yasası (Asylbewerberleistungsgesetz), kabul görmüş mülteciler (anerkannte Geflüchtete) değil, iltica başvurusuna bulunan kişiler için geçerlidir. Kabul görmüş mülteciler (anerkannte Geflüchtete) sığınmacılardan (Asylbewerber) daha fazla hakka sahiptir. Örneğin, kabul görmüş mültecilerin (anerkannte/r Geflüchtete/r) sağlık sigortası (Krankenversicherung) vardır. Sığınmacılar (Asylbewerber) ancak Almanya'da 36 ay ikamet ettikten sonra yasal sağlık sigortasının (gesetzliche Krankenversicherung) tüm yardımlarından yararlanma hakkına sahip olurlar. BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UN-​Flüchtlingskommissariat), kabul görmüş bir mültecinin (anerkannte/r Geflüchtete/r) haklarına yönelik kısa bir genel bakış sunar.

Hayır, çünkü Ukrayna'dan gelen engelli ya da engelsiz tüm mültecilere, kaçıştan hemen sonra ve toplu olarak geçerli olan geçici koruma sağlanmıştır. Ukrayna'dan gelen mültecilerin iltica başvurusunda bulunmalarına gerek yoktur. Bu karar Federal İçişleri Bakanlığı (BMI) (Bundesinnenministerium (BMI)) tarafından alınmıştır. Ukrayna dışındaki ülkelerden gelen mülteciler, bu ülkelerde savaş olsa bile sığınma başvurusunda bulunmak zorundadır.

Yine de, Ukrayna dışındaki ülkelerden gelen mültecilerin hakları vardır. Engelli mülteciler, kaçmak zorunda kaldıkları ülkeden bağımsız olarak Almanya'da her zaman özel koruma haklarına sahiptir.

Ağır engelli kartı (Schwerbehindertenausweis), bir kişinin ağır engelli olduğunu belgeleyen ve yardıma hizmetlerine erişimini sağlayan bir belgedir. Öncelikle engellilik derecesi (Grad der Behinderung) hakkında bir tespit bildirimi (Feststellungsbescheid) gerçekleşir. Ardından bir ağır engelli kartı (Schwerbehindertenausweis) verilebilir. Engellilik derecesi (Grad der Behinderung) en az 50 olan kişiler ağır engelli olarak kabul edilir. Engellilik derecesi (Grad der Behinderung), ağır engelli kartında (Schwerbehindertenausweis) belirtilir.

Belirli yardımlardan faydalanmak için her zaman ağır engelli kartı Yardım almak için bir ağır engelli kartı (Schwerbehindertenausweis) almanıza gerek yoktur. Ancak yine de ağır engelli kartı Yardım almak için bir ağır engelli kartı (Schwerbehindertenausweis) çıkarttırmanız tavsiye edilir. Engellilik tespit bildiriminin (Feststellungsbescheid) tek başına kanıt olarak kabul edilip edilmeyeceği, ilgili sosyal yardım kuruluşlarına ve federal eyaletlere bağlıdır. Bazı eyaletlerde, belirli yardımları alabilmek için ağır engelli kartı (Schwerbehindertenausweis) almanız gerekmektedir. Bu nedenle bu karta sahip olmak daha iyidir.

Ağır engelli kartı (Schwerbehindertenausweis) için ülke çapında standart bir uygulama mevcut değildir. Başvurular eyaletten eyalete farklılık göstermektedir. Federal Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı'nın (BMAS) (Bundesministerium für Arbeit und Soziales (BMAS)) einfach teilhaben internet sitesindeki “Doğru başvuruyu seçin” başlıklı 3. bölümde, ilgili federal eyalete göre filtreleme yaparak doğru başvuruyu kolayca bulabilirsiniz.

Federal eyalete bağlı olarak, ilk başvuru, yeniden belirleme başvurusu ve ağır engellilik başvurusu için bilgi formları engelsiz değildir. einfach teilhaben web sayfasında ilgili dosyaların erişilebilir olup olmadığını gösterir. einfach teilhaben web sayfası kolay bir dilde kullanıma sunulmuştur, işaret dilinde videolar ve metinler için bir sesli okuma işlevi sunar. Başvuru formları çoğunlukla Almanca dilinde mevcuttur. Bazı durumlarda, formların doldurulmasına ilişkin talimatlar kolay bir dilde de mevcuttur.

Aile rehberi (Familienratgeber), başvuru sırasında en başından itibaren destek alınmasını tavsiye etmekte ve “İpucu: Başvurudan önce danışmanlık” bölümünde çeşitli irtibat noktalarını listelemektedir. Aile rehberi (Familienratgeber), belgelendirilen engellilik derecesine (Grad der Behinderung)  katılmamanız veya başvurduğunuz yardımı alamamanız durumunda nasıl itirazda bulunulacağını da adım adım açıklamaktadır.

Tercümanlık hizmetleri sosyal katılım yardımlarının (Leistungen zur sozialen Teilhabe) bir parçasıdır ve Sosyal Kanunu'nda (Sozialgesetzbuch) daha ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Sosyal Kanun'a (Sozialgesetzbuch) göre, engelli insanlar diğer insanlarla iletişimi teşvik eden hizmetlerden yararlanma hakkına sahiptir. Bu, özellikle Alman işaret dili tercümanlarının ve diğer uygun iletişim yardımcılarının yardımını içerir.

İşaret dili tercümanlığı hakkı sadece kabul görmüş mülteciler (anerkannte Geflüchtete) için değil, aynı zamanda tüm sığınmacılar (Asylbewerber) için de geçerlidir. Gerekli yardımların verilmemesi durumunda bir danışma merkezine başvurarak itirazda bulunabilirsiniz. Çünkü Federal Göçmen ve Mülteci Dairesi (BAMF) (Bundesamt für Migration und Flüchtlinge (BAMF)) iltica süreci boyunca ihtiyaç duyulması halinde işaret dili tercümanı bulundurulmasını şart koşmuştur. Buna başvurabilir ve bu yardımı talep edebilir. einfach teilhaben işaret dili ve yazılı tercümanlara ilişkin yasal hakkın arka planını inceliyor, ancak içerik işaret dili videosu olarak mevcut değildir. Danışma merkezlerinin iletişim bilgilerini “Ücretsiz danışmanlık hizmetleri” bölümünde bulabilirsiniz. İşaret dili tercümanlarının finansmanıyla ilgili büyük bir sorun varsa, ülke çapındaki DeafRefugees ağı yardımcı olabilir. Bu kuruluş, web sitesinde gönüllü olarak çalışan işaret dili tercümanlarının bir listesini sunmaktadır. Almanca, Ukraynaca ve Rusça dillerinde tercümanlık hizmeti sunmaktadırlar.

Dil tercümanlığı masraflarının karşılanması için başvuruda bulunabilirsiniz. Masrafların kimin tarafından karşılanacağı oturma iznine (Aufenthaltserlaubnis) bağlıdır. Uygulamada, engelli mülteciler genellikle dil öğrenme engelleri nedeniyle dezavantajlı durumdadır. Tüm sığınmacıların (Asylbewerber) Almanca dil kurslarına katılmalarına izin verilmemektedir. Ayrıca, tercümanlık hizmetleri için yeterli finansman olanakları yetersizdir. Doktorlarla iletişim, sağlık hakkının hayata geçirilmesi için tıbbi bağlamda özellikle önemlidir. Bu nedenle Handicap International, diğer kuruluşlarla birlikte, tercümanlık hizmetlerinin finanse edilmesi çağrısında bulunan, ülke çapındaki kaçış, göç ve engellilik (Flucht, Migration und Behinderung) ağının ortak bir pozisyon belgesini pozisyon belgesini yayınlamıştır. SPuK kuruluşunun dil arabuluculuk hizmetlerinin yeniden finanse edilmesine ilişkin kılavuzu (Leitfaden zur Refinanzierung von Sprachmittlungsleistungen) iyi ipuçları vermektedir.

Ücretsiz TRIA:PHON acil tercümanlık yardımı, tıbbi bağlamdaki akut tercümanlık ihtiyaçları için mevcuttur.  Çalışanlar Arapça, Bulgarca, Farsça, Dari, Lehçe, Romence, Rusça, Türkçe ve Vietnamca konuşmaktadır. Medical Phrasebook for Refugees'de doktor ziyareti için en önemli ifadelere farklı dillerde bakabilirsiniz. Ayrıca Take Care projesinin tıbbi muayene sırasında kullanılacak en önemli ifadeleri içeren ve aşağıdaki dillerde indirilebilen bir acil durum kiti de bulunmaktadır: Arapça, Bulgarca, Çince, Hırvatça, Flemenkçe, Fransızca, Almanca, İngilizce, Yunanca, Litvanca, Lehçe, Portekizce, Rumence, Rusça, İspanyolca, Türkçe ve Ukraynaca. Apotheken-Umschau, üç dilde piktogramlar ve acil durum telefon numaraları içeren bir resimli sözlük hazırladı. Sözlük Arapça, Almanca, İngilizce, Fransızca, Urduca, Farsça, Ukraynaca ve Rusça dillerinde mevcuttur.

Engelli mülteciler için çeşitli danışmanlık merkezleri mevcuttur. Dünya çapındaki EUTB danışmanlık merkezleri federal eyalet ve engellilik türüne göre filtrelenebilir. Ayrıca Lebenshilfe, Diakonie ve Caritas gibi kuruluşların engelli bireylere yönelik danışmanlık hizmetleri de bulunmaktadır. Ülke çapındaki kaçış, göç ve engellilik (Flucht, Migration und Behinderung) ağında organize edilen engelli mültecilere yönelik uzmanlaşmış danışmanlık hizmetleri de Handicap International'ın Crossroads Roadbox haritasında bulunabilir.

Federal Göçmenlik Dairesi'nin (BAMF) (Bundesmigrationsamt (BAMF)) internet sitesinde, BAMF-​NAVI kullanılarak göçmenlik danışma merkezlerinin yerleri araştırılabilir.

Almanya'daki herkes, oturma iznine ve hangi ülkeden kaçmak zorunda kaldığına bakılmaksızın ücretsiz psikolojik danışmanlık alma hakkına sahiptir. Mülteciler ve işkence mağdurları için psikososyal merkezlerin ülke çapındaki çalışma grubu (BAfF) (Die Bundesweite Arbeitsgemeinschaft der Psychosozialen Zentren für Flüchtlinge und Folteropfer (BAfF)), mültecilerin psikososyal ve terapötik bakımı için ülke çapında iletişim bilgilerini içeren bir Almanya haritası hazır bulundurmaktadır. One World Medical Network, mültecilerin Arapça, İngilizce, Almanca, Rusça, Türkçe ve Ukraynaca (ve talep üzerine diğer dillerde) doktorlar, psikologlar, psikoterapistler ve psikiyatristlerle konuşabilecekleri ve profesyonel yardım alabilecekleri Refugee Talk platformunu oluşturmuştur.

Entegrasyon yardımı (Eingliederungshilfe), Alman Sosyal Kanunu'nda (Sozialgesetzbuch) düzenlenen bir sosyal yardımdır. Ayrıca söz konusu olan engelli insanların rehabilitasyonu ve katılımıdır. Entegrasyon yardımının (Eingliederungshilfe) hizmetleri tıbbi rehabilitasyon yardımlarını (Leistungen zur medizinischen Rehabilitation), çalışma hayatına katılım yardımlarını (Leistungen zur Teilhabe am Arbeitsleben), eğitime katılım yardımlarını (Leistungen zur Teilhabe an Bildung) ve sosyal katılım yardımlarını (Leistungen zur sozialen Teilhabe) kapsamaktadır. Aktion Mensch'in aile rehberi (Familienratgeber), farklı federal eyaletlere göre entegrasyon yardımı (Eingliederungshilfe)  başvurusu için ilgili ofisleri listeler.

Bu nedenle, iltica prosedürü tamamlanmış olan kabul görmüş mülteciler (anerkannte Geflüchtete) entegrasyon yardımı (Eingliederungshilfe) alma hakkına sahiptir. Ancak, engelli mülteciler genellikle ilk 36 ay boyunca entegrasyon yardımı (Eingliederungshilfe) alma hakkına sahip değildir. Bu hak, ikamet statülerine bağlıdır. Buna rağmen, bireysel durumlarda gerekçelendirildiği takdirde, Sığınmacılara Yardım Yasası (Asylbewerberleistungsgesetz) üzerinden entegrasyon yardımı (Eingliederungshilfe) ödeneği alabilirler. Bunlar isteğe bağlı yardımlar (Ermessensleistungen) olarak adlandırılır (bkz. “Hakların uygulanması” bölümü). 36 aydan sonra, tanınmamış olsanız bile, entegrasyon yardımı (Eingliederungshilfe)  için temel bir hak vardır.

Engelli bireyler, BM Engelli Hakları Sözleşmesi (UN-​Behindertenrechtskonvention)  ve Alman Anayasası (deutsches Grundgesetz) uyarınca sosyal yardım alma hakkına sahiptir. Ancak uygulamada, bu yardımlara erişiminiz genellikle engellenir. Özellikle de isteğe bağlı yardımlar (Ermessensleistungen) söz konusu olduğunda. İsteğe bağlı yardımlar (Ermessensleistung), belirli bir yardıma yasal olarak hak kazanılmadığı, ancak ilgili makamın belirli bir yardımın verilip verilmeyeceğine karar verebileceği anlamına gelir. Bu durumlarda, yardımlar için genellikle mücadele edilmesi gerekir. Eğer şüpheniz varsa, danışmanlık almalısınız. Danışma merkezlerinin iletişim bilgilerini “Ücretsiz danışmanlık hizmetleri” bölümünde bulabilirsiniz.

Bir hastalık veya engellilik nedeniyle günlük yaşamda diğer insanların yardımına ihtiyaç duyan kişiler bakıma muhtaç olarak kabul edilir. Almanya'da beş bakım seviyesi (Pflegestufe) (bakım derecesi (Pflegegrad) olarak da bilinir) vardır. Bakım seviyeleri (Pflegestufe) hafif başkasına muhtaç olmama kaybından özel bakım gerektiren ağır başkasına muhtaç olmama kaybına kadar uzanır. Bakım seviyesi (Pflegestufe) ne kadar yüksekse, yardımların kapsamı da o kadar yüksek olur. Bu, ne kadar çok yardıma ihtiyacınız varsa o kadar çok para ve ayni yardım alacağınız anlamına gelir. Ayni bakım yardımı, bir bakım hizmetinden alınan destektir. Ayni bakım yardımına örnek olarak, bakıma muhtaç kişinin evine gelen ve yemek pişirme ve çamaşır yıkamada yardımcı olan bir kişinin yardımı verilebilir. Tam olarak hangi bakım hizmetlerinin (Pflegeleistungen) mevcut olduğunu tüketici danışma merkezinden (Verbraucherzentrale) öğrenebilirsiniz.

Bakım derecesi (Pflegegrad) için başvuru bakım sigortasına (Pflegekasse) yapılır. Daha sonra Tıbbi Hizmet (MD) (Medizinischer Dienst (MD)) bakım ihtiyacını değerlendirir. Değerlendirme randevusu için uzman doktor raporları gibi ilgili belgeler sunulmalıdır. Sağlık hizmeti altı yaşam alanını inceler: Hareketlilik, davranış ve psikolojik sorunlar, bilişsel ve iletişimsel yetenekler, öz bakım, hastalık ve tedaviyle ilgili talepler ve streslerle başa çıkma ve bağımsız olarak başa çıkma, ayrıca günlük yaşamı ve sosyal ilişkileri düzenleme.

Kabul gören mülteciler (anerkannte Geflüchtete) sağlık sigortası ve bakım sigortası kapsamındadır. Bakım seciyesine (Pflegestufe) başvurmak için bakım sigortası (Pflegekasse) kurumuna başvurabilirler. Bakım sigortası (Pflegekasse) hastalık sigortasına (Krankenkasse) bağlıdır. Sığınmacılara Yardım Yasası'na (Asylbewerberleistungsgesetz) göre, sığınmacılar Almanya'da 36 ay ikamet ettikten sonra analog yardım, yani bakım hizmeti alma hakkına da sahiptir.

Bakım ihtiyacının belirlenmesine ilişkin akış hakkında daha fazla bilgi ve tavsiye Federal Sağlık Bakanlığı (Bundesgesundheitsministerium), Aktion Mensch ve tüketici merkezi (Verbraucherzentrale) internet sitelerinde bulabilirsiniz. Tüketici merkezi (Verbraucherzentrale)ayrıca bakım derecesi (Pflegegrad) için yazılı olarak nasıl başvurulacağına dair bir örnek mektup (Musterbrief) kullanıma sunar.

Hayır, Almanya'daki tüm mülteciler otomatik olarak sağlık sigortası (Krankenversicherung) kapsamına alınmıyor. Ancak tüm mülteciler temel tıbbi bakım (medizinische Grundversorgung)  hakkına sahiptir.

Kabul görmüş mülteciler (anerkannte Geflüchtete) düzenli sağlık sigortasına (Krankenversicherung)sahiptir ve bu nedenle tüm yasal sağlık sigortası (gesetzliche Krankenversicherung) yardımlarından yararlanma hakkına sahiptir. Oturma izniyle (Aufenthaltserlaubnis) birlikte sağlık sigortası (Krankenversicherung) yaptırma yükümlülüğü de gelir ve elektronik sağlık kartı (elektronische Gesundheitskarte) da verilir. Bir hastalık  sigortasına (Krankenkasse) nasıl kaydolabileceğinizi ve nelere dikkat etmeniz gerektiğini Handbook Germany açıklamaktadır.

Sığınmacılar (Asylsuchende) ve iltica talebinde bulunanlar başlangıçta sağlık sigortası (Krankenversicherung) kapsamında değildir, ancak yine de belirli tıbbi hizmetlerden yararlanma hakkına sahiptirler. Bu durumlarda, sosyal yardım kurumu (Sozialamt) veya sağlık kurumu (Gesundheitsamt) gibi devlet kurumları sağlık hizmeti sağlar. Federal Sağlık Bakanlığı (Bundesgesundheitsministerium) mültecilerin tıbbi bakımına ilişkin temel bilgileri Farsça, Dari, Peştuca, Kürtçe, Arapça, İngilizce ve Almanca dillerinde hazırladığı bir rehberde sunmaktadır. Örneğin, koruyucu sağlık hizmetleri (önleyici ve erken teşhis muayeneleri gibi) hastalıkların önlenmesi için çok önemli olmasına rağmen, tıbbi sağlık hizmetleri yalnızca akut şikayetler ve hastalıklarla sınırlıdır. Yani bu yasal durum sorunludur ve aynı zamanda üst düzey yasalarla (höherrangiges Recht) da çelişmektedir. Handicap International ve diğer kuruluşlar, bundan dolayı ulusal çapta faaliyet gösteren kaçış, göç ve engellilik (Flucht, Migration und Behinderung) ağının ortak bir pozisyon belgesinde bir açıklama yapmıştır: “Almanya'da yaşayan tüm engelliler için aynı insan hakları geçerlidir. Bu nedenle, kökenleri ve ikamet unvanları ne olursa olsun bu haklar hayata geçirilmelidir.” (s. 3) Sosyal hizmet sağlayıcıları (Sozialleistungsträger) gerekli tıbbi yardımları sağlamazsa, bu yardımlara hakkınız olduğunu yine de iddia etmek için bağımsız bir danışma merkezine (unabhängige Beratungsstelle) gitmeniz her zaman tavsiye edilir. Danışma merkezlerinin iletişim bilgilerini “Ücretsiz danışmanlık hizmetleri” bölümünde bulabilirsiniz.

Oturum belgeleri olmayan kişiler de Almanya'da tıbbi bakım hakkına sahiptir. Ancak bu sadece akut hastalıklar için geçerlidir. Belgesiz göçmenleri anonim ve ücretsiz olarak tedavi eden kuruluşlar vardır. İrtibat noktaları, örneğin gesundheit-​ein-menschenrecht.de web sayfası üzerinden bulunabilir.

Acil bir durumda, her zaman acil durum ambulansını (Notfallambulanz) aramalı veya derhal hastaneye gitmelisiniz. Hastanelerin yetkililere herhangi bir veri aktarmasına izin verilmez. Almanya'da kurtarma hizmetlerine (Rettungsdienst) 112 numaralı telefondan ulaşılabilir. Acil durum numaraları kontörsüz olarak da aranabilir. Medical Phrasebook for Refugees'de doktor ziyareti için en önemli ifadelere farklı dillerde bakabilirsiniz. Ayrıca Take Care projesinin tıbbi muayene sırasında kullanılacak en önemli ifadeleri içeren ve aşağıdaki dillerde indirilebilen bir acil durum kiti de bulunmaktadır: Arapça, Bulgarca, Çince, Hırvatça, Flemenkçe, Fransızca, Almanca, İngilizce, Yunanca, Litvanca, Lehçe, Portekizce, Rumence, Rusça, İspanyolca, Türkçe ve Ukraynaca. Apotheken-Umschau, üç dilde piktogramlar ve acil durum telefon numaraları içeren bir resimli sözlük hazırladı. Sözlük Arapça, Almanca, İngilizce, Fransızca, Urduca, Farsça, Ukraynaca ve Rusça dillerinde mevcuttur.

Bakım sigortası (Pflegeversicherung) ve sağlık sigortası (Krankenversicherung) aynı şey değildir. Sağlık sigortası (Krankenversicherung) olan kişilerin bakım sigortası (Pflegeversicherung) da olması gerekir. Bu durum, bir işte çalışan engelli kişiler için de geçerlidir. Sosyal yardım kurumundan (Sozialamt) geçim yardımı (Hilfe zum Lebensunterhalt) veya temel gelir desteği (Grundsicherung)alan kişiler bunun istisnasıdır; bu kişiler yasal bakım sigortası (gesetzliche Pflegeversicherung) kapsamında zorunlu sigortaya tabi değildir.

İlk başvuru yeri, halk arasında aile hekimi olarak bilinen bir pratisyen hekimdir. Pratisyen hekimler daha sonra hastanın şikayetine veya hastalığına bağlı olarak hastaları uygun uzman doktorlara yönlendirebilir. Ayrıca sağlık vakfının (Stiftung Gesundheit) Die Arzt-​Auskunft web sayfası da mevcuttur. Web sayfası, ayrıca, doktorları dile ve muayenehaneleri erişilebilirliğe göre filtrelemek için kullanılabilecek filtre işlevleri içerir. Filtreler, hareket kabiliyeti kısıtlı kişiler, tekerlekli sandalyedeki kişiler, işitme engelli kişiler ve görme engelli kişiler için uygun muayenehanelerin aranmasını mümkün kılmaktadır. Akut hastalık veya akut şikayetler durumunda, ikamet durumlarına bakılmaksızın tüm insanlar uygun tıbbi bakım alma hakkına sahiptir.

Tıbbi rehabilitasyon hizmetlerinden (Leistungen zur medizinischen Rehabilitation) yasal sağlık (gesetzliche Krankenversicherung) ve bakım sigortası (gesetzliche Pflegeversicherung) ya da sosyal yardım kurumu (Sozialamt) sorumludur. Düzenli sağlık sigortası olan engelli kişiler tıbbi rehabilitasyon yardımlarından (Leistungen zur medizinischen Rehabilitation) yararlanma hakkına sahiptir. Buna kabul görmüş mülteciler (anerkannte Geflüchtete) de dahildir. Rehabilitasyon hizmetleri (Rehabilitationsleistungen), örneğin tıbbi tedavi ve ilaç uygulamasının yanı sıra fizyoterapi, konuşma terapisi ve mesleki terapi gibi terapi türlerini ve işitme cihazları, görme cihazları ve protezler gibi yardımları da içerir.

Sığınmacılara Yardım Yasası (Asylbewerberleistungsgesetz) uyarınca yardım alan sığınmacılar (Asylbewerber) için yasal sağlık (gesetzliche Krankenversicherung) ve bakım sigortası (gesetzliche Pflegeversicherung) değil, sosyal yardım kurumu (Sozialamt) sorumludur. Yasal sağlık sigortası (gesetzliche Krankenversicherung) olanların aksine, sığınmacılar otomatik olarak tüm tıbbi rehabilitasyon hizmetlerinden (Asylbewerber) yararlanamazlar. Bununla birlikte, sosyal yardım kurumu (Sozialamt) kendi takdirine bağlı olarak gerekli tüm yardımları sağlayabilir. İsteğe bağlı yardımlar (Ermessensleistung), belirli bir yardıma yasal olarak hak kazanılmadığı, ancak ilgili makamın belirli bir yardımın verilip verilmeyeceğine karar verebileceği anlamına gelir. Bu durumlarda, yardımlar için genellikle mücadele edilmesi gerekir. Gerekli bir yardımın reddedilmesi halinde bir danışma merkezine başvurulmalıdır. Danışma merkezlerinin iletişim bilgilerini “Ücretsiz danışmanlık hizmetleri” bölümünde bulabilirsiniz.

Görme engelli insanlar, görme engelliliklerini kanıtlayabilirlerse, federal eyalete bağlı olarak, ağır engelli kartlarındaki (Schwerbehindertenausweis) “Bl” işareti veya doktor raporu aracılığıyla, çeşitli destek hizmetleri alabilirler: Körlük parası (Blindengeld), körlük yardımı (Blindenhilfe), görme engelliler parası (Sehbehindertengeld), sağır-kör parası (Taubblindengeld). Yardımların türü ve miktarı eyaletten eyalete değişmektedir. Bununla ilgili ayrıntılı bilgileri Alman Körler ve Görme Engelliler Derneği (DBSV) (Deutscher Blinden-​ und Sehbehindertenverband (DBSV)) sunmaktadır. Körlük parası (Blindengeld), kişilerin ilgili oturum durumlarına bağlı olarak hak kazandıkları bir sosyal yardımdır. Alman Körler ve Görme Engelliler Derneği (Deutscher Blinden-​ und Sehbehindertenverband (DBSV)), kör ve görme engelli kişiler için yasal rehber yayınlamıştır. Bu rehber Almanca olarak internet üzerinden erişilebilirdir ve kimlerin körlük parası (Blindengeld) alma hakkına sahip olduğu ile ilgili sorulara ayrıntılı bilgiler sağlar. Şüphe durumunda bir danışma merkezine başvurulmalıdır. Danışma merkezlerinin iletişim bilgilerini “Ücretsiz danışmanlık hizmetleri” bölümünde bulabilirsiniz.

Ülke çapındaki DeafRefugees ağı, sağır mültecileri destekleme konusunda uzmanlaşmıştır ve sağır mülteciler için işaret dilinde videolarla engelsiz bilgiler sunmaktadır. Oturma izinlerine (Aufenthaltserlaubnis) bakılmaksızın tüm işitme engelli mülteciler bu ağa başvurabilir.

einfach teilhaben işaret dili ve yazılı tercümanlara ilişkin yasal hakkın arka planını inceliyor, ancak içerik işaret dili videosu olarak mevcut değildir.

Bazı federal eyaletlerde, dezavantajları telafi etmek için sağırlık yardımına (Gehörlosengeld) başvurabilirsiniz. Alman İşitme Engelliler Federasyonu (Deutscher Gehörlosen-​Bund), çeşitli federal eyaletlerdeki imkanlara genel bir bakış sunmaktadır.

Federal Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı (Bundesministerium für Arbeit und Soziales), Pazartesi'den Cuma'ya saat 8'den 20'ye kadar ulaşılabilir olan bir işaret dili yardım hattı kurdu.

Hintergründe zum Rechtsanspruch auf Gebärdensprach- und Schriftdolmetscher*innen beleuchtet einfach teilhaben, die Inhalte stehen nicht als Gebärdensprachvideo zur Verfügung.

In einigen Bundesländern kann man Gehörlosengeld zum Nachteilsausgleich beantragen. Eine Übersicht zu den Möglichkeiten in den verschiedenen Bundesländern bietet der Deutsche Gehörlosen-Bund.

Das Bundesministerium für Arbeit und Soziales hat ein Gebärdentelefon eingerichtet, das montags bis freitags von 8 bis 20 Uhr erreichbar ist.

Kabul görmüş mülteciler (anerkannte Geflüchtete) sağlık sigortası (Krankenversicherung) kapsamındadır ve doğrudan uzman doktorla iletişime geçebilirler. İşitme cihazı için kulak, burun ve boğaz uzmanına (KBB) başvurulabilir Protez veya kısmi protez gibi ortopedik yardımlar için bir ortopedi uzmanına gitmelisiniz. Doktor daha sonra gerekli yardımı reçete edecek ve hastalık sigortası şirketi (Krankenkasse) tutarı geri ödeyecektir. En iyisi, hastalık sigortası şirketine (Krankenkasse) önceden yardımın tamamını mı yoksa sadece bir kısmını mı geri ödeyeceklerini sormaktır.

Sığınmacılar (Asylbewerber), hastalıkla ilgili yardımları ve sağlık için gerekli olan diğer yardımları düzenleyen Sığınmacılara Yardım Yasası'na (Asylbewerberleistungsgesetz) tabidir. Uygulamalar, özellikle gözlük, işitme cihazı ve protez gibi yardımcı gereçlerin sıklıkla daha fazla uzatılmadan yazılmadığını göstermektedir. Bu nedenle sosyal yardım kurumunun (Sozialamt) yardımcı gereçleri reddettiği de görülebilir. Bu gibi durumlarda, sosyal yardım kurumundan (Sozialamt) öncelikle durumu Sığınmacılara Yardım Yasası'na (Asylbewerberleistungsgesetz) göre gözden geçirmesi istenmelidir. Yasa, engelli mültecilere gerekli tıbbi veya diğer yardımların sağlanmasını şart koşmaktadır. Tedavi eden doktorların ifadeleri de burada yardımcı olur. Şüphe durumunda, ret bildirimine karşı sosyal yardım kurumuna (Sozialamt) itirazda bulunabilirsiniz. Destek için ücretsiz danışma merkezlerine de başvurabilirsiniz. Danışma merkezlerinin iletişim bilgilerini “Ücretsiz danışmanlık hizmetleri” bölümünde bulabilirsiniz.

Ability4Refugees girişimi tekerlekli sandalyeler, yürüme yardımcıları ve işitme cihazları gibi bağışlanan yardımcı gereçler sağlar. Bu web sayfası Almanca ve İngilizce dillerinde mevcuttur.

Für Asylbewerber*innen gilt das Asylbewerberleistungsgesetz, das die Leistungen regelt, die eine Krankheit betreffen und sonstige Leistungen, die für die Gesundheit unerlässlich sind. Die Praxis zeigt, dass gerade Hilfsmittel wie Brillen, Hörgeräte und Prothesen oft nicht ohne weiteres verschrieben werden. Es kann also passieren, dass das Sozialamt Hilfsmittel verweigert. In solchen Fällen sollte das Sozialamt zunächst mit Verweis auf das Asylbewerberleistungsgesetz zur Prüfung aufgefordert werden. Es ist gesetzlich festgelegt, dass geflüchteten Menschen mit Behinderung die erforderlichen medizinischen oder sonstigen Hilfen gewährt werden. Hilfreich sind hier auch Stellungnahmen von behandelnden Ärztinnen oder Ärzten. Im Zweifelsfall kann man beim Sozialamt Widerspruch gegen den Ablehnungsbescheid einlegen. Dafür man kann sich zur Unterstützung an kostenlose Beratungsstellen wenden. Kontakte zu Beratungsstellen finden sich im Abschnitt „Kostenlose Beratungsangebote“.

Die Initiative Ability4Refugees vermittelt gespendete Hilfsmittel wie Rollstühle, Gehhilfen oder Hörgeräte. Die Webseite steht auf Deutsch und Englisch zur Verfügung.

Acil çağrı uygulaması nora ile Almanya genelinde polis, itfaiye ve kurtarma hizmetlerine (Rettungsdienst) ulaşabilirsiniz. Uygulama sınırlı konuşma ve duyma becerilerine sahip kişiler için uygundur, çünkü konuşmadan veya duymadan mesajla acil durum çağrıları gönderebilirsiniz. Tess üzerinden acil durum numaraları 110 (polis) ve 112 (ambulans) aranarak ücretsiz bir acil durum çağrısı gönderilebilir. Telefon görüşmesi işaret dili tercümanları tarafından tercüme edilir.

Engelsiz olmayan veya engelliler için uygun olmayan konaklama yerlerine yerleştirilen engelli mülteciler, bir danışmanlık hizmetinden yararlanmalı ve şikayette bulunmalıdır. Çünkü ihtiyaca uygun barınma hakkı vardır. Ortak bir konaklama merkezinden taşınma kriterleri eyaletten eyalete farklılık gösterir ve eyalet çapında bir düzenleme yoktur. Ancak, Almanya genelinde geçerli olan İltica Yasası'na (Asylgesetz) başvurabilirsiniz. Bu yasa, bir kabul tesisinde yaşama zorunluluğunun kamu sağlığı nedeniyle kaldırılabileceğini belirtmektedir. Bu durum, tam da bir kişinin sağlık durumu farklı bir yaşam koşulunu gerektiriyorsa, söz konusudur.

Savunmasız kişilerin özel kabul ihtiyaçlarının değerlendirilmesine ilişkin AB Kabul Yönetmeliği (EU-Aufnahmerichtlinie), engelli kişilerin hem kabul sırasında hem de iltica süreci boyunca özel destek almaları gerektiğini belirtmektedir. Federal Aile Bakanlığı (BMFSFJ) (Bundesfamilienministerium (BMFSFJ)), mülteci barınma merkezlerinde mültecilerin korunmasına yönelik asgari standartları belirlemiş ve engelli mülteciler için de asgari standartları açıkça ifade etmiştir.

Engelli mültecilerin bazen kendileri için engelsiz olmayan toplu barınma yerlerinde yaşamaları, destek ihtiyaçlarının sistematik olarak kaydedilmemesi veya dikkate alınmaması gerçeğiyle ilgilidir. Bunu, Alman İnsan Hakları Enstitüsü BM Engelli Hakları Sözleşmesi İzleme Merkezi (Monitoring-​Stelle UN-​Behindertenrechtskonvention des Deutschen Instituts für Menschenrechte) teyit etmektedir. Kabul sırasında bu yapısal sorunlar nedeniyle, engelli mülteciler genellikle ihtiyaçlarına uygun bir şekilde konaklama yerlerine yerleştirilememektedir. Ancak, uygun barınma hakkına sahiptirler.

In der EU-Aufnahmerichtlinie zur Beurteilung der besonderen Bedürfnisse schutzbedürftiger Personen bei der Aufnahme heißt es, dass Menschen mit Behinderung sowohl während der Aufnahme als auch der gesamten Dauer des Asylverfahrens spezifische Unterstützung erhalten müssen. Das Bundesfamilienministerium (BMFSFJ) hat Mindeststandards zum Schutz von geflüchteten Menschen in Flüchtlingsunterkünften formuliert und auch Mindeststandards für geflüchtete Menschen mit Behinderung spezifiziert.

Dass es vorkommt, dass geflüchtete Menschen mit Behinderung in Sammelunterkünften wohnen, die für sie nicht barrierefrei sind, hat damit zu tun, dass ihr Unterstützungsbedarf weder systematisch erfasst noch berücksichtigt wird. Das bestätigt die Monitoring-Stelle UN-Behindertenrechtskonvention des Deutschen Instituts für Menschenrechte. Aufgrund dieser strukturellen Probleme bei der Aufnahme werden geflüchtete Menschen mit Behinderung oft nicht bedarfsgerecht untergebracht. Sie haben aber ein Recht auf eine angemessene Unterbringung.

Reşit olmayan engelli ve engelsiz mültecilerden Yabancılar Dairesi (Ausländerbehörde) değil, Gençlik Dairesi (Jugendamt) sorumludur. Almanya'da reşit olma yaşı 18'dir. Daha küçük olan mülteci çocuklar ve gençler refakatsiz reşit olmayan çocuk olarak adlandırılır ve bir vasi veya bakıcıya ihtiyaç duyarlar. Vasiliği kimin üstleneceğine son aşamada aile mahkemesi (Familiengericht) karar verir.

İltica sürecinde refakatsiz reşit olmayan çocuklara, mülteci çocuk ve gençlerle ilgilenme konusunda eğitim almış özel temsilciler bakar. Refakatsiz reşit olmayan çocuklar için iltica sürecinin tam akışı hakkında bilgiyi BAMF sunar. Kar amacı gütmeyen Refakatsiz reşit olmayan çocuk Mülteciler Federal Birliği (Verein Bundesfachverband unbegleitete minderjährige Flüchtlinge), web sayfasında gençlerle birlikte hazırlanan çeşitli dillerde bir hoş geldiniz broşürü sunmaktadır. Broşür ücretsiz olarak indirilebilir. Federal birlik (Bundesfachverband) sıkça sorulan sorulara yanıtlar ve bireysel danışmanlık da sunmaktadır.

AB Kabul Yönetmeliğine (EU-Aufnahmerichtlinie) göre, hamile mültecilerin özel koruma ihtiyaçları bulunmaktadır. İşçi refah örgütü (AWO) (Arbeiterwohlfahrt (AWO)), oturma iznine (Aufenthaltserlaubnis) bakılmaksızın engelli ya da engelsiz tüm kadınlara hamilelik ve kürtaj konusunda ücretsiz danışmanlık hizmeti sunmaktadır. Danışmanlık sırasında tercümanlık hizmetleri de ücretsizdir. İşçi refah örgütünün (Arbeiterwohlfahrt) web sayfasında çeşitli dillerde bilgilendirme materyalleri mevcuttur. Almanya'da kabul görmüş mülteciler (anerkannte Geflüchtete), engelli bir çocuk için çocuk hastalık parası (Kinderkrankengeld) alırlar. Sığınmacılar (Asylbewerber) için bu durum geçerli değildir.

Tüm kadınlar, kadına yönelik şiddete karşı yardım hattına başvurabilir. Burada engelli ya da engelsiz tüm uyruklardan mağdurlar 17 dilde günün her saati anonim, engelsiz ve ücretsiz danışmanlık ve yardım alabilirler. Yardım hattının web sayfasında işaret dili ve kolay dil seçilebilir.

Engelli mülteciler, oturum durumlarından bağımsız olarak Almanya'da belirli yasal haklara sahiptir. Oturum durumlarına bağlı olarak, belirli sosyal yardımlardan az ya da çok yararlanma hakkına sahiptirler. Sosyal hukuk ve oturum hakkı arasındaki karmaşık etkileşim nedeniyle, yasal durumun anlaşılması bazen kolay değildir. Bu nedenle, şüpheye düşülen durumlarda her zaman yasal durumu da bilen danışma merkezlerine başvurulmalıdır

Belirli bir yardıma izin verilmesi için yapılan bir başvurunun başarı şansını artıran bazı hususlar vardır. Örneğin, bir başvuru her zaman yazılı olarak yapılmalı ve tercihen ağır engellilik kanıtını içermelidir. Sosyal yardım kuruluşlarından gelen bir ret bildirimi de belirli gereklilikleri yerine getirmelidir. Örneğin, yazılı olmalı ve bir gerekçe içermelidir. Daha ayrıntılı bilgileri göç ve kaçış bağlamında engelli bireylere danışmanlık rehberinin (Leitfaden zur Beratung von Menschen mit einer Behinderung im Kontext von Migra­tion und Flucht) “İlgili kişilerin hakları nasıl uygulanabilir?” bölümünde bulabilirsiniz (s. 109 vd.). Bu durumlarda, ilgili kişinin süreç boyunca kendisine eşlik edecek deneyimli danışmanlık merkezlerinden destek alması tavsiye edilir. Danışma merkezlerinin iletişim bilgilerini “Ücretsiz danışmanlık hizmetleri” bölümünde bulabilirsiniz.

Belirli bir yardım için yapılan başvuru onaylanmadığında, başvuru sahibi itirazda bulunabilir veya dava açabilir. Söz konusu olan acil bir ihtiyaçsa ve hızlı bir şekilde karşılanması gerekiyorsa, aynı zamanda acil bir başvuru yapılmalıdır. Hukuki destek masraflarının karşılanması için danışmanlık yardımı (Beratungshilfe) veya adli yardım (Prozesskostenbeihilfe) başvurusunda bulunulabilir. Daha ayrıntılı bilgileri göç ve kaçış bağlamında engelli bireylere danışmanlık rehberinin (Leitfaden zur Beratung von Menschen mit einer Behinderung im Kontext von Migra­tion und Flucht) “Bir ret bildiriminde ne yapılmalıdır?” bölümünde bulabilirsiniz (s. 112). Bu konuda size eşik edecek ve destek olabilecek bir danışmanlık merkezine başvurmanız tavsiye edilir. Danışma merkezlerinin iletişim bilgilerini “Ücretsiz danışmanlık hizmetleri” bölümünde bulabilirsiniz.